Η συνέντευξη που έδωσα στον Χρήστο Λαρισσαίο

Του Μιχάλη Μαγνήσαλη

Χρόνος ανάγνωσης: 9 λεπτά

Υπάρχει μια πλευρά του εαυτού μου, που πολλοί φίλοι και συνεργάτες από τον χώρο της εκπαίδευσης δεν γνωρίζουν. Η αγάπη μου για τα ταξίδια και τη φωτογραφία. Για πολλά χρόνια, περίπου είκοσι, εργάστηκα ως travel photographer. Τον Μάρτιο του 2024 έδωσα μια συνέντευξη στον εξαιρετικό δημοσιογράφο και φίλο Χρήστο Λαρισαίο, για τον ραδιοφωνικό σταθμό στον οποίο εργαζόταν τότε. Όπως έχω ξαναπεί, είναι πολύ δύσκολο να μιλάς για τον εαυτό σου, όμως πολύ γρήγορα η συνάντησή μας εξελίχθηκε σε μια ευχάριστη φιλική συζήτηση, αλλά και σε μια ουσιαστική ανάλυση της σύγχρονης πραγματικότητας. Ακόμα πιο σημαντικό θεωρώ ότι μέσα από αυτή τη συνάντηση, προέκυψε και μια πολύ εποικοδομητική συνεργασία.

Μιχάλη πες μας λίγα λόγια για εσένα. Πώς περιγράφεις τον εαυτό σου ως φωτογράφο και ως Χαρακτήρα;

Είναι δύσκολο να μιλάς για τον εαυτό σου. Σπάνια θα με δείτε να πηγαίνω κάπου χωρίς την φωτογραφική μηχανή. Θεωρώ ότι είμαι χαμηλών τόνων και σίγουρα πέρα από κανόνες και στερεότυπα. Με χαρακτηρίζει η αγάπη για τη φύση και τον πολιτισμό. Μου αρέσει να ταξιδεύω και να φωτογραφίζω. Ταξιδιώτης και όχι τουρίστας. Μπαίνω μέσα στην ιστορία και τις συνήθειες του τόπου που επισκέπτομαι. Μαθαίνω από την παράδοση και τον πολιτισμό του. Η αγάπη αυτή μετουσιώνεται σε ανάγκη να μεταφέρω τις γνώσεις μου και τις εμπειρίες μου, σε ανθρώπους με τις ίδιες ανησυχίες και το ίδιο πνεύμα. Αυτός είναι και ο λόγος που σπούδασα εκπαιδευτικός. Δραστηριοποιούμαι επαγγελματικά στον χώρο της ταξιδιωτικής φωτογραφίας. Διδάσκω φωτογραφία και image processing και παρέχω συμβουλευτική σε όποιον μου το ζητήσει.

Τι σε ώθησε να ασχοληθείς με τη φωτογραφία;

Μεγάλωσα στην εποχή του φιλμ. Μια εποχή που λόγω του κόστους, η χρήση ήταν πολύ περιορισμένη. Βγάζαμε κυρίως αναμνηστικές φωτογραφίες σε γιορτές και σε ταξίδια. Πάντα είχα την ανάγκη να κρατάω ζωντανές τις αναμνήσεις. Να μπορώ να σταματάω τον χρόνο και να τον γυρίζω πίσω όποτε θέλω. Ο πατέρας μου ήταν ερασιτέχνης φωτογράφος. Οι πρώτες εμπειρίες μου από την επεξεργασία ασπρόμαυρου υλικού, ήταν όταν μετέτρεπε την μοναδική τουαλέτα του σπιτιού σε σκοτεινό θάλαμο. Αργότερα άρχισα να παίρνω την μηχανή του και να φωτογραφίζω τα τοπία, τα κτίρια, τους περαστικούς. Αυτή ήταν η μεγαλύτερη διαφωνία μας εκείνα τα χρόνια. Ξόδευα τα πανάκριβα φιλμ, όχι για αναμνηστικές φωτογραφίες, αλλά για κάτι που αργότερα αποδείχτηκε ότι ήταν τα πρώτα μου βήματα στην ταξιδιωτική φωτογραφία.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ένας φωτογράφος για να προχωρήσει, να εξελιχθεί και να γίνει επαγγελματίας;

Να μπορεί να έχει μέσα του δύο εαυτούς και να τους έχει ευχαριστημένους και τους δύο: τον καλλιτέχνη και τον επιχειρηματία. Πρώτα πρέπει να έχει ένα πολύ καλό επίπεδο γνώσης και εμπειρίας. Να μαθαίνει συνεχώς και το κυριότερο να μη σταματάει να εξελίσσεται. Να οργανώνει τον εξοπλισμό του με τρόπο που να τον διευκολύνει, ώστε να είναι γρήγορος και αποτελεσματικός. Να μάθει να ακούει τον πελάτη, να καταλαβαίνει ποιες είναι οι ανάγκες του και να βρίσκει τρόπους να τις καλύπτει. Κανένας δεν θα σε προτιμήσει όσο καλός και να είσαι, αν δεν μπορείς να του δίνεις λύσεις για να καλύψει τις ανάγκες του και αν δεν τον κάνεις να νιώθει σιγουριά μαζί σου.

Οι γνώσεις και οι σπουδές θεωρείς είναι απαραίτητες για έναν φωτογράφο ή είναι προαιρετικές;

Θεωρώ ότι πρέπει να προϋπάρχει ένα φυσικό ταλέντο. Ακόμα και τα μεγαλύτερα ταλέντα όμως, χρειάζονται εκπαίδευση και συνεχή πρακτική εξάσκηση. Η φωτογραφία είναι ένα τεχνικό άθλημα και δεν αρκεί η βασική εκπαίδευση από τις σχολές. Ο σύγχρονος φωτογράφος πρέπει να διευρύνει τις γνώσεις του συνεχώς. Να παρακολουθεί σεμινάρια, να μελετάει και να δοκιμάζει συνεχώς καινούργια πράγματα. Να ανταλλάξει απόψεις με άλλους φωτογράφους που είναι πιο έμπειροι από αυτόν. Να μάθει να ακούει. Όλα αυτά θα τον βοηθήσουν όταν αποφασίσει να κάνει την διαφορά, τολμώντας ένα βήμα πέρα από τα όρια. Αν θέλουμε να κάνουμε κάτι ξεχωριστό, διαφορετικό, πρέπει να ξεφύγουμε από τους κανόνες, να ξεπεράσουμε τα όρια. Για να γίνει όμως αυτό πρέπει πρώτα να τους μάθουμε. Αλλιώς…από ποιους κανόνες θα ξεφύγουμε…και ποια όρια θα ξεπεράσουμε;

Μέσα κοινωνικής δικτύωσης και φωτογραφία. Θεωρείς ότι η τέχνη έχει βρει άνθηση μέσω των social media; Η μήπως έχει χάσει τον ρομαντισμό και την αυθεντικότητα της;

Η σημερινή εποχή χαρακτηρίζεται ως η εποχή της πληροφορίας και της ταχύτητας. Όλα περνάνε από μπροστά μας πάρα πολύ γρήγορα και το μεγαλύτερο μέρος αυτών των πληροφοριών είναι εικόνες. Η εικόνα σήμερα είναι το πιο δυνατό μέσο επικοινωνίας και η φωτογραφία είναι η τέχνη μέσα από την οποία δημιουργείται η εικόνα. Η φράση “μία εικόνα είναι πιο δυνατή από χίλιες λέξεις” -που κατά πολλούς ιστορικούς αποδίδεται στον αρχαίο κινέζο φιλόσοφο Κομφούκιο- βρίσκει απόλυτη εφαρμογή στις μέρες μας. Θα έλεγα ότι η εικόνα σήμερα έχει την ίδια βαρύτητα με εκείνη που είχαν η γραφή και η ανάγνωση στις αρχές του περασμένου αιώνα. Από τη στιγμή που με την βοήθεια της σημερινής τεχνολογίας έχει περάσει στα χέρια όλων μας, η δημιουργία και η ανταλλαγή εικόνων έχει γίνει καθημερινή συνήθεια και σίγουρα αυτή η καθημερινότητα στερεί κάτι από τον ρομαντισμό της τέχνης. Όπως ακριβώς και ένα e-Βook. Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την πρακτική του αξία, δεν μπορεί όμως να συγκριθεί με ένα κλασικό βιβλίο με συμβατική τυπογραφία και χειροποίητα εξώφυλλα.

Το επίπεδο στη χώρα μας όσον αφορά την τέχνη και τον πολιτισμό θεωρείς είναι καλό; Μπορεί το κοινό να εκτιμήσει ένα ποιοτικό και καλό έργο;

Είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που εκτιμούν την τέχνη. Διαφορετικά δεν θα γέμιζαν τα θέατρα, τα μουσεία, οι συναυλιακοί χώροι, ούτε οι γκαλερί τέχνης. Δυστυχώς ζούμε σε μια εποχή που όλα τείνουν να ισοπεδωθούν βάσει οργανωμένου σχεδίου. Εδώ είναι που καλείται ο καθένας από εμάς μέσα από την τέχνη του, να περάσει τα μηνύματά του και να βάλει το μερίδιο που του αναλογεί, για να κρατηθεί η πολιτιστική μας ταυτότητα ζωντανή.

Ο φωτογράφος μετά την ανακάλυψη των προγραμμάτων Τεχνητής Νοημοσύνης πιστεύεις θα χάσει την υπόστασή του και θα είναι και αυτός απλά ένας αλγόριθμος;

Φοβόμαστε την Τεχνητή Νοημοσύνη, όπως πριν από εκατό χρόνια οι παππούδες μας φοβόντουσαν τη βιομηχανική επανάσταση. Οι καιροί δεν θα σταματήσουν ποτέ να αλλάζουν, γι’ αυτό πρέπει να μάθουμε να αλλάζουμε κι εμείς. Ο Κάρολος Δαρβίνος είχε πει για την εξέλιξη των ειδών, ότι “αυτοί που ξέρουν να προσαρμόζονται όταν οι συνθήκες αλλάζουν, είναι αυτοί που στο τέλος επιβιώνουν και όχι απαραίτητα οι πιο δυνατοί”. Ο τρόπος επεξεργασίας της εικόνας σίγουρα θα αλλάξει, αλλά όπως σε κάθε εποχή, μόνο όσοι έχουν την γνώση αυτών των καινούργιων εργαλείων θα μπορούν να προχωρήσουν και να είναι επιτυχημένοι.

Ως δάσκαλος φωτογραφίας τι θα συμβούλευες τα νέα παιδιά που αγαπούν τη φωτογραφία και θέλουν να ξεκινήσουν το ταξίδι τους στην τέχνη;

Ξεκινήστε τώρα! Με ότι έχετε στη διάθεση σας. Έτοιμοι για όλα δεν θα είστε ποτέ. Προσέξτε ποιον ακούτε. Ο κόσμος εκεί έξω είναι γεμάτος από ημιμαθείς και από αυτούς που προσπαθούν να σας πείσουν ότι δεν θα τα καταφέρετε. Βρείτε τον τρόπο που σας ταιριάζει καλύτερα για να μαθαίνετε. Πηγαίνετε σε μια καλή σχολή. Επιλέξτε έναν δάσκαλο με καλές συστάσεις, που εκτός από εκπαιδευτής θα γίνει και ο μέντορας σας. Βρείτε έγκυρο εκπαιδευτικό υλικό στο διαδίκτυο, ή στη διεθνή βιβλιογραφία. Να βάζετε μικρούς στόχους και με τη σωστή σειρά. Ένα βήμα κάθε φορά. Κανένας δεν έφτασε με ένα σάλτο στην κορυφή. Να κάνετε θετικές σκέψεις. Μόνο αυτές θα σας τραβάνε μπροστά. Ακολουθείστε το όνειρό σας και είναι σίγουρο ότι μια μέρα κάποια πόρτα θα ανοίξει. Τα καλύτερα έρχονται όταν εμείς τα προκαλούμε.

Έχεις κάποια πρότζεκτ που τρέχεις αυτό τον καιρό; Αν ναι πες μας γι αυτά.

Το project “Μαθαίνουμε φωτογραφία…είναι τόσο απλό!” τρέχει από το 2022. Το περιεχόμενό του εμπλουτίζεται συνεχώς. Είναι ένας εύκολος τρόπος, για να μάθει κάποιος εντελώς αρχάριος τα βασικά της φωτογραφίας. Με απλά κείμενα, εικόνες και σύντομα video τα δύσκολα γίνονται απλά, ώστε να μην απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις. Έτσι μπορεί οποιοσδήποτε, από ηλικία 8 έως…88 ετών μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα να ξεκινήσει να δημιουργεί εντυπωσιακές φωτογραφίες. Υπάρχουν κεφάλαια και για τους πιο προχωρημένους, που δίνουν απαντήσεις σε ερωτήματα που απαιτούν περισσότερη εμπειρία. Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε εδώ.

Μπορείτε να με ακολουθήσετε και στο προσωπικό μου προφίλ στο facebook (Μιχάλης Μαγνήσαλης), το οποίο είναι ανοιχτό για όλους. Θα χαρώ να επικοινωνούμε διαδικτυακά.

Στην ατάκα πως η φωτογραφία είναι ένα μόνο κλικ και πως με το κινητό το αποτέλεσμα μπορεί να είναι ίδιο, τι απαντάς;

Ναι…είναι ένα κλικ. Ένα κλικ που κουβαλάει χρόνια γνώσης και εκπαίδευσης, ένα έμφυτο ταλέντο και ατέλειωτες εμπειρίες. Ακόμα και όταν φωτογραφίζουμε με ένα απλό κινητό, οι κανόνες και οι τεχνικές δεν παύουν να ισχύουν.

Θα μου επιτρέψετε να σας διαβάσω μια φράση του σπουδαίου Αμερικανού φωτογράφου ‘Ανσελ Άνταμς:

«‘Οταν φωτογραφίζεις κουβαλάς μαζί σου όλα τα βιβλία που έχεις διαβάσει, τις μουσικές που έχεις ακούσει, τους δρόμους και τα ταξίδια που έχεις κάνει, τους ανθρώπους που έχεις αγαπήσει».

Τι ρόλο παίζει ο καλός εξοπλισμός για έναν φωτογράφο; Θεωρείς πως απλά ένας καλός εξοπλισμός αρκεί;

Μια από τις πρώτες ερωτήσεις που αντιμετωπίζω όταν ξεκινάω τα μαθήματα είναι: Τι μηχανή έχετε; Η απάντηση μου είναι: Δεν θα σας πω. Δεν θα σας πω σήμερα. Ίσως να σας πω στο τέλος των μαθημάτων, αν και πιστεύω ότι ως τότε δεν θα σας ενδιαφέρει πια. Η μηχανή -γι’ αυτό λέγεται και μηχανή- ανοίγει το κλείστρο για να περάσει το φως και να αποτυπωθεί η εικόνα σε έναν αισθητήρα. Τα υπόλοιπα πρέπει να τα κάνουμε εμείς. Σήμερα μια μηχανή που ανήκει στην κατηγορία “entry level” με κόστος 250-300€ είναι αρκετή όχι μόνο για τα πρώτα βήματα, αλλά για πολύ περισσότερα.

Μίλησέ μου για το photoshootin’ greece

Τo photoshootin’ greece είναι ένα ταξίδι ζωής με όχημα την δύναμη της οπτικής επικοινωνίας. Ένα φωτογραφικό αφιέρωμα στην Ελλάδα μας, την χώρα των μύθων και του φωτός.

Ταξιδεύοντας ανακαλύπτεις καινούργιους κόσμους. Βρίσκεις απαντήσεις σε ερωτήματα που σε απασχολούσαν για πολύ καιρό. Υπάρχει όμως κάτι πολύ περισσότερο από αυτό. Η επιθυμία να φέρεις τις εικόνες όσο γίνεται πιο αληθινές, για να τις δουν και να μάθουν όλοι όσοι δεν ήταν εκεί. Να μάθουν όλοι, ότι ζούμε μέσα στο ίδιο μεγάλο σπίτι μαζί με χιλιάδες άλλα είδη: ζώα, πουλιά, δέντρα, φυτά. Μαζί με ανθρώπους με διαφορετικές πολιτισμικές καταβολές.

Για να προστατεύουμε πρέπει πρώτα να γνωρίζουμε.

Όλες οι φωτογραφίες που ανήκουν στο project photoshootin’ greece, μετά από αδειοδότηση είναι διαθέσιμες για δημοσίευση σε ταξιδιωτικές εκδόσεις, διακόσμηση χώρων, εκτύπωση επάνω σε διάφορες επιφάνειες και πολλές άλλες χρήσεις. Μέρος των εσόδων από την πώληση των φωτογραφιών διατίθεται για την φροντίδα παιδιών με ειδικές ανάγκες.

Μαζί δημιουργούμε ένα καλύτερο κόσμο!

Ετοιμάζεις κάτι καινούργιο;

Υπάρχει πάντα χώρος για κάτι καινούργιο. Ένα νέο project βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε αρχικό στάδιο. Δεν μπορώ ακόμα να πω πολλά για αυτό, εκτός από το ότι θα είναι κάτι πρωτότυπο και πολύ ενδιαφέρον.

Η αναπαραγωγή, δημοσίευση, τροποποίηση, ή εκμετάλλευση των φωτογραφιών, video, κειμένων και λογότυπων που περιλαμβάνονται στον παρόντα ιστότοπο για οποιαδήποτε χρήση προσωπική ή εμπορική χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια, απαγορεύται αυστηρά βάσει του Νόμου 2121/93 (όπως έχει τροποποιηθεί μέχρι σήμερα), του Νόμου 4481/2017 περί διαδικτυακής προσβολής δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων (ΕΔΠΠΙ), του Νόμου 4708/2020 περί ενίσχυσης της προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων στο διαδίκτυο και των διεθνών συμβάσεων περί προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων.